ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΣ ΑΛΥΚΕΣ ΚΙΤΡΟΥΣ

Ανάμεσα στις πλούσιες φυσικές ομορφιές του Νομού Πιερίας συγκαταλέγεται και ένας υδροβιότοπος, μια λιμνοθάλασσα, η λιμνοθάλασσα της Αλυκής Κίτρους. Βρίσκεται στην παραλία του Κίτρους και στην αρχαία θέση Αθεράδα, εκεί που πιστεύεται ότι υπήρχε το αρχαίο λιμάνι της Πύδνας. Πρόκειται για μια περιοχή συνολικής έκτασης περίπου 15.000 στρεμμάτων η οποία περιλαμβάνει τόσο την ίδια τη λιμνοθάλασσα του Κίτρους όσο και τις εγκαταστάσεις παραγωγής άλατος, τις Αλυκές. Η λιμνοθάλασσα αυτή έχει δημιουργηθεί από τα φερτά υλικά μικρών ρεμάτων και του ποταμού Αλιάκμονα. Από το συνολική του έκταση μόνο τα 3725 στρέμματα καλύπτει το εκμεταλλεύσιμο σήμερα τμήμα τους. Απ’ αυτά, τα 1440 καλύπτει η λίμνη, η οποία θεωρείται σαν πρώτος χώρος προθέρμανσης του θαλασσινού νερού. Τα άλλα 1545 στρέμματα αποτελούν τους χώρους κανονικής προθέρμανσης, τις λεγόμενες ‘’θερμάστρες’’ και τα υπόλοιπα 140 είναι τα κυρίως αλατοπήγια ή τα γνωστά ‘’τηγάνια’’

Η λιμνοθάλασσα
Η λιμνοθάλασσα Αλυκής Κίτρους εκτείνεται σε μια προεξοχή της γης μέσα στη θάλασσα και φιλοξενεί μεγάλους αριθμούς παρυδάτιων πουλιών που τρέφονται, διαχειμάζουν και αναπαράγονται εδώ. Ειδικά το χειμώνα, προσφέρει εντυπωσιακές εικόνες, χάρη στα χιλιάδες φοινικόπτερα (φλαμίνγκο) που συγκεντρώνονται στα αβαθή νερά της.

Η λιμνοθάλασσα έχει μέγιστο βάθος 1,5 μ. και είναι σχεδόν αποκομμένη από τη θάλασσα, καθώς το θαλασσινό νερό μπαίνει από ένα πολύ μικρό κανάλι πλάτους 4 μ., στο οποίο η ροή του θαλασσινού νερού ελέγχεται από ένα μικρό θυρόφραγμα. Η διαχείριση του νερού γίνεται από την εταιρεία Ελληνικές Αλυκές ΑΕ που λειτουργεί εντός της λιμνοθάλασσας τη δεύτερη μεγαλύτερη σε έκταση και δυναμικότητα μονάδα παραγωγής αλατιού στη χώρα. Η στάθμη και η αλατότητα του νερού εξαρτάται από την άμπωτη και την παλίρροια, αλλά και από τη λειτουργία των αντλιοστασίων, τη βροχόπτωση και την εξάτμιση.

Το πότε ακριβώς ιδρύθηκαν οι αλυκές του Κίτρους μας είναι άγνωστο. Απ’ τα στοιχεία που έχουμε σήμερα στα χέρια μας, φαίνεται ότι ιδρύθηκαν τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης των Τούρκων στη Μακεδονία ή και πριν απ’ την εποχή της τουρκοκρατίας. Δηλαδή τον καρό των Βυζαντινών. Απ’ όσα γράφουν, όμως, οι αρχαίοι συγγραφείς για τα μέτρα που πήραν οι Ρωμαίοι στη Μακεδονία, ύστερα απ’ την κατάληψη της Πύδνας απ’ τον Αιμίλιο Παύλο το 160 π.Χ., σχετικά με τη δέσμευση των βασιλικών μονοπωλειακών επιχειρήσεων των δασών, των μεταλλείων και του άλατος, αφήνεται θύρα ανοιχτή για να υποθέσουν μερικοί την ενδεχόμενη ύπαρξη αλυκών εδώ και σε κείνους τους χρόνους.

Η ενιαία αυτή περιοχή έχει ιδιαίτερη αξία ως προς τη βιοποικιλότητα που φιλοξενεί και κυρίως ως προς ορνιθοπανίδα, την ερπετοπανίδα, αλλά και τα είδη χλωρίδας που συναντά κανείς εκεί, χάρη στη μεγάλη ποικιλία των ενδιαιτημάτων που περιλαμβάνει: από τα αβαθή νερά της λιμνοθάλασσας ως τους αλμυρόβαλτους του νότιου τμήματος, τους παράκτιους θαμνότοπους και τις αμμοθίνες που εκτείνονται παράλληλα με την παράκτια ζώνη. μπορείτε να συναντήσετε σπάνια είδη τόσο από το φυτικό όσο και από το ζωικό βασίλειο. Σε οικοσυστήματα σαν κι αυτό με υψηλή αλατότητα, επιζούν μόνο ορισμένα χαρακτηριστικά είδη φυτών και οργανισμών.
Η περιοχή ανήκει στο Δικτύου Natura 2000 ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης «ΑΛΥΚΗ ΚΙΤΡΟΥΣ – ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ» (με κωδικό GR1250004) με έκταση 14.405,6 στρέμματα, ενώ επίσης τμήμα της με έκταση 15.580 στρέμματα ανήκει στην ευρύτερη Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα «ΔΕΛΤΑ ΑΞIΟΥ-ΛΟΥΔIΑ-ΑΛIΑΚΜΟΝΑ-ΑΛYΚΗ ΚIΤΡΟΥΣ» (με κωδικό GR1220010).

Χαρακτηριστικός οργανισμός, το μικρό Artemia Salina που αποτελεί τροφή ενός από τους εντυπωσιακότερους επισκέπτες της Αλυκής, του Φοινικόπτερου (Phinicopterus ruber). Το ροζ χρώμα των Φοινικόπτερων αποδίδεται στην κατανάλωση αυτών των ανόστρακων καρκινοειδών Artemia Salina. Μέχρι σήμερα έχουν παρατηρηθεί εκατόν εξήντα τρία (163) είδη πουλιών από τα οποία τα πενήντα ένα (51) φωλιάζουν στην περιοχή. Οι πληθυσμοί οκτώ ειδών που χρησιμοποιούν τον υγρότοπο είναι διεθνούς σημασίας. Τέτοια είδη είναι η χουλιαρομύτα, η βαρβάρα, η αβοκέτα, το νεροχελίδονο, ο λεπτόραμφος γλάρος, το γελογλάρονο, το νανογλάρονο και ο μαυροκέφαλος γλάρος. 

Στη νότια και νοτιοδυτική πλευρά της λιμνοθάλασσας εκτείνονται αλμυρόβαλτοι, όπου κυριαρχεί η αλοφυτική βλάστηση. Πρόκειται για μία περιοχή που πλημμυρίζει περιοδικά και αποτελεί τόπο τροφοληψίας για τους ερωδιούς, αλλά και για εκατοντάδες παρυδάτια, όπως τρύγγες και σκαλίδρες. Μικρά αρπακτικά όπως το σαΐνι και το βραχοκιρκίνεζο, αλλά και μεγαλύτερα, όπως ο καλαμόκιρκος και ο φιδαετός, αναζητούν την τροφή τους στις ανοικτές εκτάσεις. Τα νεροχελίδονα, οι καλαμοκανάδες και οι καλημάνες χρησιμοποιούν την αλοφυτική βλάστηση για να φωλιάσουν.

Στη λιμνοθάλασσα των Αλυκών Κίτρους υπάρχουν θεραπευτικά λασπόλουτρα. Γνωστά σε λίγους όμως διότι πολλοί ούτε καν γνωρίζουν ότι υπάρχουν αυτά στην περιοχή τους, και μάλιστα εντελώς δωρεάν. Οι λίμνες αυτές που σχηματίζονται στις Αλυκές Κίτρους, εμπεριέχουν τόσο αλάτι που μπαίνοντας μέσα δεν βουλιάζεις αλλά επιπλέεις στην επιφάνεια όπως στην Νεκρά Θάλασσα. Η λάσπη είναι θεραπευτική για το σώμα αλλά και τον οργανισμό μας και κατάλληλη για θεραπεία ή ανακούφιση των αρθριτικών μας. Θεραπευτικό πηλό ονομάζουμε εκείνον τον πηλό, ο οποίος προκύπτει όταν κατάλληλο εδαφικό υλικό έρθει σε επαφή με θερμό μεταλλικό νερό και ο οποίος ασκεί θεραπευτική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό χάρις στη σύστασή του. Τα λασπόλουτρα στις Αλυκές Κίτρους, συνεπώς, όπως είπαμε, ενδείκνυται για θεραπείες σχετικά με ρευματολογικές διαταραχές, απαλή επιδερμίδα, νευρολογίες και πολλά άλλα. Η διαδικασία είναι εξής: αλείφεις το σώμα σου με την λάσπη, περιμένεις να ξεραθεί επάνω σου σχεδόν μια ώρα, ή όσο την αντέξεις στο δέρμα σου, μετά μπαίνεις στο νερό να ξεπλυθείς και απολαμβάνεις το μπάνιο σου αν θέλεις επιπλέοντας επάνω στο νερό και στο αλάτι. Άνθρωποι όλων των ηλικιών και των δυο φύλων επισκέπτονται τα λασπόλουτρα για να νιώσουν τις ενεργητικές και θεραπευτικές ιδιότητες της λασποθεραπείας.

διαβάστε περισσότερο εδώ: Εθνικό Πάρκο Αλυκές Κίτρους